Jonneke kreeg op haar twaalfde te maken met een depressie en eetstoornis. Jarenlang heeft ze rondgelopen met deze stoornissen voordat ze haar problemen durfde te delen. Een ontzettend dappere stap die naar verwachting ook beloond kon worden met hulp. De eerste keer dat ze bij de huisarts aan de bel trok kon ze direct terecht bij een eerstelijnspsycholoog. Precies zoals het hoort: Iemand met een probleem kreeg de hulp die ze nodig had. Toen Jonneke echter voor de tweede keer aangaf dat ze last had van een eetstoornis, duurde het maar liefst zes maanden voordat ze hiervoor hulp kreeg.1
We vroegen aan medewerkers van de gemeente wie verantwoordelijk is voor de wachtlijsten voor de jeugdhulp. Van die antwoorden hebben we een woordenwolk gemaakt.
Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen van alle vormen van jeugdhulp. Bijvoorbeeld hulp aan huis bij problemen in het gezin, maar ook bij psychische- en gedragsproblemen bij kinderen en jongeren. Maar kun je stellen dat iets beschikbaar is als je er soms wel twaalf weken op moet wachten2? De lange wachttijden en wachtlijsten in de jeugdhulp zijn een ontzettend groot, maar vooral een ingewikkeld probleem.
Het probleem zelf is redelijk simpel maar het resulteert in grote problemen voor de jeugd. Er zijn wachtlijsten voor jeugdhulp en door deze wachtlijsten duurt het langer voordat jeugd de hulp krijgt die ze nodig hebben. Hoe langer het duurt voordat iemand hulp krijgt, hoe slechter de situatie wordt. Deze wachtlijsten kunnen verschillende oorzaken hebben. Zoals een te klein aanbod voor de specifieke hulp, plaatsingsproblematiek3 of vertraging door de complexiteit van sommige jeugdhulp-systemen.
Dit is een probleem dat resulteert tot slechtere hulp voor de jeugd. Daar moet natuurlijk iets aan gedaan worden. Helaas is dit makkelijker gezegd dan gedaan. In 2019 was er ongeveer 1.7 miljard meer uitgegeven aan jeugdzorg dan bedoeld was4. Door deze reusachtige budgettekorten zijn veel gemeenten bezig met brandjes blussen. Er is bijna geen ruimte om te kijken naar de toekomst en te investeren in een lange-termijn oplossing.
Maar dit is niet waar het voor ons ophoudt. Tau Omega probeert altijd naar de toekomst te kijken en te werken aan schaalbare oplossingen. Hierom wilde Tau Omega meer weten over wat er nu aan de hand was binnen gemeenten en waar de prioriteiten lagen. Om dit concreet te maken hebben we een enquête uitgezet bij medewerkers van ongeveer 50 verschillende gemeenten (zowel grote als kleine). In deze enquête hebben we vragen gesteld over de verschillende problemen die wij zagen binnen de jeugdhulp. Er waren twee thema’s: De problemen binnen een gemeente en de verantwoordelijkheid van deze problemen. Vanuit meerdere vragen konden we onderscheid maken tussen de verschillende problemen, wat de urgentie ervan is en wie er verantwoordelijk voor is. De resultaten waren verassend.
Het onderzoek had interessante resultaten, maar we focussen ons in deze blog om de vraag: ‘De gemeente moet de lange wachttijden in de jeugdhulp in de komende 3 jaar verminderen. Eens of Oneens?’ Er waren 3 mogelijke antwoorden:
Hier kun je zien dat er een grote verdeling is in mening over de verantwoordelijkheid van deze wachtlijsten. De respondenten die het oneens waren met de stelling gaven aan dat de verantwoordelijkheid ook voor een groot deel ligt bij de Rijksoverheid, de zorgaanbieders en jeugdhulporganisaties. Hierbij gaven sommige respondenten aan dat het niet één enkele partij is die verantwoordelijk is. Ze gaven aan dat alle genoemde partijen betrokken zijn en dat ze ook samen dit probleem moeten oplossen.
De mening over wie verantwoordelijk is verspreid over verschillende partijen. Deze verdeling maakt het nog lastiger om dit probleem op te lossen. De wachtlijsten komen in honderden gemeenten voor en hoe langer het probleem aanwezig blijft hoe meer jeugdigen eronder zullen leiden. Nu is de grote vraag: Wat moeten we doen om dit ontzettend ingewikkelde probleem aan te pakken?
Wachtlijsten zijn een overduidelijk probleem op het moment. Minder snelle hulp betekent voor velen dat de situatie verslechtert. Hiernaast zijn er nog meer achterliggende problemen in de wachttijden die kunnen leiden tot meer kosten en nog meer probleem gevallen. Helaas is het probleem van de wachtlijsten niet binnen één dag opgelost. Er zijn al meerdere oplossingen die in overweging worden genomen. Zoals het korter maken van communicatielijnen tussen familie en zorgleveranciers, of het gebruik van wiskundige modellen die de wachttijden minimaliseren.
Om dit soort oplossingen correct toe te passen hebben we kennis en expertise van iedereen nodig. Zowel van de gemeenten, de jeugdigen, de zorgleveranciers en misschien zelfs experts op het gebied van data. De eerste stap is het probleem bespreekbaar maken bij gemeenten en de Rijksoverheid. Hierna moet er met alle betrokken partijen nagedacht worden over de gepaste oplossing. Hierna kunnen we een gezamenlijke start maken naar deze oplossing.
Want alleen samen kunnen we de jeugdhulp verbeteren.
2 Berg, G et al., (2017). “ Wacht maar. Onderzoek naar wachttijden en wachtlijsten in jeugdzorg en jeugdhulp”
3 Moeilijkheden bij het voorzien van een jeugdige of gezien van de juiste (passende) hulp
Rijnstraat 3A - 5215 EA 's-Hertogenbosch
Copyright © Tau Omega
Design door Studio Waaghals
