De eerste stap om het grote probleem op te lossen

Simcha van Helvoort


De jeugdhulp kampt met grote budgettekorten. Gemeenten schieten 20 procent, en soms 40 procent tekort op hun begroting van de jeugdhulp. De oorzaak hiervan is niet helemaal duidelijk. Gemeente en zorgaanbieders schreeuwen om meer geld, want daar is simpelweg te weinig van. Alle gemeenten bij elkaar schatte een tekort in van 1 miljard euro, maar het rijk beweerde dat het geld wat ze kregen genoeg zou moeten zijn. In 2020 gaf het rijk toe, en verhoogde de budgetten met het ingeschatte tekort.


Dit voelt toch een beetje krom. Krijgen we over een paar jaar niet hetzelfde probleem? Zou er niet iets structureels moeten veranderen? Want als wij kijken naar de jeugdhulp denken we: dat kan slimmer!

Probleem jeugdhulp

Er zijn een tal van problemen te bespreken in de jeugdhulp. Eerder dit jaar hadden we het over de wachtlijsten en als je ons langer volgt, dan herken je misschien ook het probleem van preventie en het vroegtijdig signaleren daarvan. In deze blog gaan we het vooral hebben over het inzicht van toekomstige kosten, en specifiek op korte termijn.


Wij deden marktonderzoek naar dit probleem (lees hier meer over op tauomega.nl/jeugdhulp). In dit marktonderzoek hebben we gesprekken gehad met meerdere gemeenten. Hier is naar voren gekomen dat de halfjaarlijkse prognoses al snel achterhaald zijn. In één gemeente waren de halfjaarsprognoses in het eerste kwartaal al helemaal overschreden. Dit maakt het voor een gemeente onmogelijk om de jeugdhulp bij te sturen. Bijsturing is mogelijk en wordt geprobeerd, maar dan heb je het al over een zinkend schip waar je zoveel mogelijk mensen wil redden in plaats het ontwijken van een ijsberg. 


Zeker aan het eind van het jaar is dit een probleem. Om te voorkomen dat de gehele gemeentelijke begroting in het rood komt te staan moet er van allerlei plekken geld getrokken worden of misschien zelfs jeugdhulp uitgesteld worden. De lasten aan het eind van het jaar zijn veel zwaarder voor de gemeente dan wanneer er halverwege het jaar maatregelen genomen kunnen worden.

Daarbovenop spelen de verlaten declaraties een groot probleem. Dit zijn de declaraties die tot drie jaar na het uitvoeren van een traject nog binnen kunnen komen. Vanwege de toegang via de huisarts blijven sommige trajecten onder de radar totdat je ze het minst verwacht. Er is een grote kans dat een peperdure GGZ-declaratie van een drie jaar geleden aardig wat problemen veroorzaakt bij een gemeente.


Gelukkig heeft Tau Omega hierop het antwoord.


Wat heeft Tau Omega?

Tau Omega heeft de eerste stap naar de oplossing. We willen de gemeente meer inzicht geven in hun toekomstige kosten op de korte termijn. Om die reden hebben we een dashboard gemaakt waarmee je Real-Time een jaar vooruit kan kijken. Dit dashboard is niet om het verleden en heden in kaart te brengen, maar juist om een beeld te krijgen van de toekomst.


In dit dashboard wordt voor de komende vier kwartalen voorspeld wat de vraag en dus ook de kosten zijn van verschillende soorten jeugdhulp. Dit wordt niet alleen gedaan op basis van trends, maar met gebruik van transparante machine learning. Verschillende factoren worden meegenomen om het meest accurate prognosemodel te maken. Hieronder kunnen factoren zoals aantal echtscheidingen of modaal inkomen vallen. Deze factoren zijn opgebouwd uit meerdere literatuur onderzoeken en moeten ook uit de data terug te zien zijn.

Daarnaast voorspellen we hoeveel declaraties er dit jaar nog komen van de jaren daarvoor. Om te voorkomen dat de gemeente denkt de financiering rond te hebben en dan verrast te worden met een hoge declaratie die alles ondersteboven haalt. Dit betekent dat geld ergens anders vandaan gehaald moet worden, want jeugdzorg niet leveren is geen optie.


Hiernaast geven we ook inzicht op de kosten per zorgtraject. Vijf kwartalen vooruit voorspellen we wat de instroom en uitstroom gaat zijn per zorgtraject. Daardoor kan gekeken worden wat voor belasting op het systeem gaat komen te staan. Dit geeft de gemeente de mogelijkheid om budgetten van aanbieders in te schatten of eventueel van tevoren nieuwe aanbieders te zoeken. Daarmee voorkomt de gemeente constant bezig te zijn met brandjes blussen en kan er daadwerkelijk gestuurd worden naar het gewenste resultaat.

Als laatst proberen we de efficiëntie van trajecten te kwantificeren. Zowel trajecten als aanbieders kunnen zorgen voor hoge kosten, maar wel uitstekend resultaat leveren. Goedkope trajecten lijken aan het eind van het jaar met de begrotingstekorten aantrekkelijk, maar misschien is het wel weggegooid geld.


Het doel is om met een efficiëntiescore de gemeente een duidelijke maatstaaf te geven om trajecten en aanbieders te vergelijken. Dit doen we met behulp van kosten, lengte van het traject en de voorspelde kans dat een cliënt terugstroomt.

Dit getal is ingewikkeld en combineert meerdere feiten tot één. We willen niet dat een gemeente verschillende trajecten of aanbieders kan generaliseren tot 1 getal. In de toekomst zullen we samenwerken met een gemeente om deze perfect te definiëren.

De handvaten bij de gemeente

Naast het bovenstaande zullen we zorgen dat de algoritmes uitgelegd worden in het dashboard. Geheel transparant dus. Niet alleen is het belangrijk dat de medewerker van de gemeente weet wat er op het dashboard staat en waar dat vandaan komt, maar hierbij komt nog een belangrijk voordeel: draaiknoppen.


Doordat we ons model transparant maken kunnen we de medewerkers van de gemeente handvaten geven aan de mogelijke uitkomsten. Hiermee is het mogelijk aan scenario’s te maken. Wat zou het effect zijn als sommige cliënten één week eerder uitstroomt. Zien we meer terug stroom? Hoe zou dit schelen in de kosten?


Hiermee is het mogelijk om te kijken welke stappen er mogelijk zijn halverwege het jaar. Als gemeente moet je juist voorkomen dat er aan het eind van het jaar allemaal brandjes geblust moeten worden. Dit is mogelijk door een duidelijk beeld te krijgen van wat er komen gaat en wanneer je de juiste handvaten hebt om hiernaar te handelen.


Hoe gaat dit het probleem oplossen?

Door meer inzicht te krijgen op wat er gaat gebeuren is het mogelijk om daar vervolgens ook naar te handelen. Doordat bekent is wat de efficiëntie is van de trajecten en aanbieders is het mogelijk om daar meer naar te sturen.


Zeker de draaiknoppen geven een goed inzicht hoe een bepaalde actie effect heeft op de toekomst. Daardoor kan een plan ontwikkeld worden om binnen de budgetgrenzen te blijven.


Mocht je dit probleem herkennen en wil je er meer over weten? Neem dan contact met ons op. Wil je een demo van dit prototype? Die kan je hier aanvragen.


Daarnaast zijn we opzoek naar geen gemeente die deze tool samen met ons zou willen door ontwikkelen. Mocht je hier interesse in hebben, neem dan contact op met Simcha van Helvoort: simchavanhelvoort@tauomega.nl